کد مطلب:47323 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:19

گنجینه پرسمان » قرآن

لطفاً تفسيري از 5 آية اول سورة بقره را ارايه دهيد؟

در ابتداي سورة بقره، مردم به سه گروه پرهيزكاران، كافران و منافقان تقسيم شده و فرجامشان بيان شده است. اولين گروه مؤمنان و پرهيزكاران هستند كه پنج صفت براي آنان بيان شده است. 1. ايمان به غيب يؤمنون بالغيب; 2. ارتباط با خدا يقيمون الصلوة; 3. ارتباط با انسانها مما رزقناهم ينفقون; 4. ايمان به تمام پيامبران يؤمنون بما انزل اليك وماانزل من قبلك; 5. ايمان به آخرت وبالاخرة هم يوقنون.

پس از شمارش، اين صفات، به فرجام و نتيجة كار آنان در آية 5 اشاره شده كه آنان پس از متصف شدن به اين صفات، از هدايت پاداشي و تكويني، خداوند بهرهمند شده و از همة موانع رهيده و به مقصد اصيل خويش لقأ الله خواهند رسيد.

پس از اشاره به مفهوم كلي اين 5 آيه، به اختصار به توضيح هر يك از آيات اشاره ميكنيم:(ر.ك: تفسير تسنيم، آية الله جوادي آملي، ج 2، ص 206، نشر اسرأ / تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 77، دارالكتب الاسلامية.)

الَّـمَّ

اين كلمه از حروف مقطعه قرآني است كه مفسران دربارة آن ايدههاي گوناگوني ابراز كردهاند از جمله:

1. مراد آن است كه قرآن ساخته شده از همين حروف است;

2. در اول هر سوره، نام همان سوره است;

3. اسم اعظم الهي است;

4. اسرار و رموزي بين خداوند و پيامبراست و...

ذَ َلِكَ الْـكِتَـَبُ لاَرَيْبَ فِيهِ هُدًي لِّلْمُتَّقِين آن كتاب با عظمت كه در آن هيچ ترديدي راه ندارد، راهنماي پرهيزكاران است.

در اين آيه معرفي اجمالي از قرآن كريم شده است. در آغاز از قرآن به عنوان ذَ َلِكَ الْـكِتَـَب تعبير شده. اين بدان جهت است كه قرآن از لحاظ عظمت و قداست معنوي آن چنان والاست كه گويا دور از دسترس است.

پس ازاين تعبير دو صفت براي قرآن ذكر شده است.

الف ـ قرآن در حقيقت كتابي از جانب خداست كه هيچ شك و ترديدي در آن نيست. ب ـ راهنماي پرهيزكاران است. اختصاص هدايت به پرهيزكاران در اين آيه با توجه به اين كه در آيات ديگر هدايت آن عمومي اعلام شده است(نحل،89) بيانگر آن است بهرهگيري و استفاده از هدايت قرآني تنها نصيب كساني ميشود كه در برابر كلام الهي بيتفاوت نبوده و آن را پذيرفته باشند.

در دو آية بعد، پرهيزكاران با پنج ويژگي معرفي ميشوند:

1. ايمان به غيب; قرآن، هستي را به دو بخش (غيب و شهادة) تقسيم ميكند. متقين به كل هستي ايمان دارند ولي ديگران، تنها آن چه را قبول ميكند كه برايشان محسوس باشد، مثلاً توقع دارند خدا را با چشم ببينند.

ايماني كه در اين جا ذكر شده فراتر از علم است. درون ايمان، عشق، علاقه، تعظيم، تقديس و ارتباط نهفته است ولي در علم اين مسايل نيست.

2. اقامة نماز و ارتباط با خدا

برپا داشتن نماز ارتباط مستقيم با خداوند است و به وسيلة آن انسان خاكي خود را با قدرت بيپايان متصل ميكند.

3. انفاق (ارتباط با مردم)

متقين كسانيند كه از هر آنچه كه دارند; از علم، عقل، نيروهاي جسماني، موقعيت اجتماعي ميبخشند بدون آنكه انتظار پاداشي داشته باشند.

4. ايمان به همة پيامبران

پرهيزكاران، نه تنها اختلافي از نظر اصول و اساس در دعوت انبيأ نميبينند بلكه آنان را مربيان و معلمان الهي و هماهنگ ميدانند كه يكي پس از ديگري براي هدايت مردم مبعوث شدهاند.

5. ايمان به روز قيامت

پرهيزكاران يقين دارند كه انسانها بيهوده و عبث آفريده نشدند و با مرگ زندگي آنان پايان نميپذيرد; از اين رو پرهيزكاران در انجام مسئوليتها كوتاهي نميكنند، خود را در برابر گناهان كنترل ميكنند و از جان خود براي ديدار محبوب در مواقع ضروري ميگذرند.

پس از بيان اوصاف پنج گانه، فرجام و نتيجة كار پرهيزكاران با عبارت; أُوْلَغكَ عَلَيَ هُدًي مِّن رَّبِّهِمْ وَ أُوْلَغكَ هُمُ الْمُفْلِحُون; آنان از جانب پروردگارشان بر هدايتند و هم آنان رستگاران هستند بيان ميشود و آن دو چيز است.

نخست اين كه آنان با داشتن اين صفات همواره در هدايت خاص پروردگار هستند و اين هدايت يك هدايت ويژهاي كه اختصاص به مؤمنان دارد به خاطر آن آنان دعوت پروردگار را پذيرفته و به نداي فطرت خويش گوش فرا دادهاند.

دوم اين كه اين گروه به خاطر اين خصلتها، از رستگارانند و سعادتشان از طرف خداوند تضمين شده است.(ر.ك: تفسير تسنيم، آية الله جوادي آملي، ج 2، ص 206، نشر اسرأ / تفسير نمونه، آية الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 1، ص 66-77، دارالكتب الاسلامية / تفسير كوثر، يعقوب جعفري، ج 1، ص 37، انتشارات هجرت.)